ปีหน้า ตลาดค้าปลีกมูลค่ามากว่า 1.4 ล้านล้านบาท จะเกิดอะไรขึ้น เรามีบทสรุปจากงานเสวนาหัวข้อ ทิศทางธุรกิจค้าปลีกไทยปี 2556 ซึ่งจัดโดยสมาคมพัฒนาผู้ประกอบการธุรกิจค้าปลีกทุนไทย ขาใหญ่ค้าปลีกผู้กำหนดทิศทางร้านสดวกอิ่มก้อมาเล่าภาพแห่งอนาคตของร้าน 7-11 และเครื่อข่ายรวมทัางร้านยา eXta ผู้นำมาระบบวิจัยค้าปลีกให้เห็นว่าปีหน้าจะไปรบกันในสมรภูมิใด ขอเชิญเดินทางไปวิเคราะห์ทางแห่งอนาคตค้าปลีกไทยได้ที่นี่

สภาพแวดล้อมค้าปลีกที่เปลี่ยนไปตั้งแต่ร้านเล็กๆจนถึง hypermarket ไม่เพียงสร้างความสั่นสะเทือนให้กับแวดวงค้าปลีก แต่ยังรวมไปถึง “ซัพพลายเออร์” ที่ต้องปรับตัวขนานใหญ่ จากเงื่อนไขการค้าขายที่เปลี่ยนไป และอำนาจการต่อรองที่สูงขึ้นของบรรดาค้าปลีก ที่ในปีนี้มีการควบรวมกิจการกันเป็นจำนวนมาก

ภายใต้งานสัมมนา “ทิศทางธุรกิจค้าปลีกไทย ปี 2556″ ที่จัดขึ้นโดยบริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด (มหาชน) ที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ 3 ธันวาคมที่ผ่านมา ได้ฉายภาพให้เห็นถึงทิศทางธุรกิจในปีหน้าไว้อย่างน่าสนใจ

“สุวิทย์ กิ่งแก้ว” นายกสมาคมพัฒนาผู้ประกอบการธุรกิจค้าปลีกทุนไทย ชี้ว่า ธุรกิจค้าปลีกในปี 2556 น่าจะมีแนวโน้มที่ดีกว่าปีนี้ โดยมีปัจจัยมาจากราคาพืชผลเกษตรกรที่ปรับตัวดีขึ้น และการปรับขึ้นค่าแรงขั้นต่ำทั่วประเทศเป็น 300 บาท จะส่งผลให้คนมีกำลังซื้อเพิ่มขึ้น ซึ่งถือเป็นการเติบโตที่ดีต่อเนื่องจากปีนี้ และคาดว่าจะมีโมเมนตัมไปถึงปีหน้า สิ่งที่น่ากังวลคือเรื่องภัยธรรมชาติ

ขณะที่การเปิดเออีซีจะทำให้ฐานลูกค้าขยายใหญ่ขึ้นจากประชากร 65 ล้านคน กลายเป็น 611 ล้านคน และทำให้การค้าในภูมิภาคมีแนวโน้มที่ดีขึ้น โดยมีปัจจัยคือเส้นทางคมนาคมระหว่างไทย-จีนที่มีการพัฒนา ซึ่งทำให้คนจีนหันมาจับจ่ายสินค้าของไทยมากยิ่งขึ้น

ส่วนการแข่งขันในธุรกิจค้าปลีก โดยเฉพาะค้าปลีกขนาดเล็กมีการขยายตัวมาก เพราะเป็นเซ็กเมนต์ที่ใช้เงินลงทุนน้อยที่สุด ผู้บริโภคให้การตอบรับสูง จึงเป็นที่ดึงดูดให้ค้าปลีกค่ายอื่น ๆ สนใจเข้ามาลงทุน ล่าสุดคือ “ลอว์สัน” ของเครือสหพัฒน์ ซึ่งจะส่งผลให้ค้าปลีกขนาดเล็กมีการแข่งขันที่รุนแรงในปีหน้า โดยเติบโตถึง 15% มากกว่าภาพรวมค้าปลีกที่น่าจะเติบโตอย่างต่ำ 7-8%

คาดว่าตลอดปีหน้า “คอนวีเนี่ยนสโตร์” จะมีสาขาที่เปิดใหม่ประมาณ 1,000 แห่งทั่วประเทศ จากปกติมีการขยายต่อปี 700-800 สาขา

ด้าน “ดร.ฉัตรชัย ตวงรัตนพันธ์ ผู้อำนวยการสมาคมผู้ค้าปลีกไทย มองว่า ธุรกิจค้าปลีก-ค้าส่งในช่วง 18 ปีที่ผ่านมามีการเติบโต 3 เท่า ส่วนหนึ่งเพราะโมเดิร์นเทรดเข้ามากระตุ้นตลาด ดังนั้น อุตสาหกรรมนี้ยังมีโอกาสเติบโตอีกมาก และทิศทางของรัฐบาลจะเห็นว่าหันมากระตุ้นให้เกิดการบริโภคภายในประเทศสูงขึ้น ยกตัวอย่าง นโยบายรถคันแรก บ้านหลังแรก ส่งผลให้รีเทลเซอร์วิสเติบโตขึ้นด้วย

สำหรับแนวโน้มของซูเปอร์มาร์เก็ตและคอนวีเนี่ยนสโตร์จะเพิ่มขึ้นในเขตเมือง เพราะสามารถตอบโจทย์ความสะดวกสบาย โดยคอนวีเนี่ยนสโตร์จะมีความหลากหลายมากขึ้น อาทิ ฟู้ด คอนวีเนี่ยนสโตร์ จะเติบโต ขณะที่ซูเปอร์มาร์เก็ต มีแนวโน้มยกระดับความเป็นพรีเมี่ยม เพราะผู้บริโภคมีแนวโน้มพิถีพิถันในการเลือก และยอมจ่ายเงินมากขึ้น เพื่อแลกสินค้าที่มีคุณภาพสูง

ส่วนไฮเปอร์มาร์เก็ต ก็ยังมีการแข่งขันด้านราคาอย่างดุเดือด รวมถึงการให้น้ำหนักกับ “ลอยัลตี้โปรแกรม” ต่าง ๆ โดยจากนี้จะเป็นยุคของ “เมมเบอร์” มากขึ้น

ตลาดร้านสุขภาพและความงามมาแน่ๆ ขาใหญ่แห่ลงตลาดร้านยา

“ดร.ฉัตรชัย” ชี้ว่า กลุ่มค้าปลีกอย่าง “เฮลท์แอนด์บิวตี้” ยังมีแนวโน้มสดใส เพราะยังมีช่องว่างอีกมาก เช่นเดียวกับ “ดีพาร์ตเมนต์สโตร์” ก็มีแนวโน้มขยายไปยังหัวเมืองต่างจังหวัดสำคัญ ๆ มากขึ้น จากความเจริญที่ขยายออกไปยังต่างจังหวัด ทำให้เกิดตลาดใหม่ ๆ โดยในปีหน้าถือว่าเป็นปีแห่งการฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว แต่ยังไม่เป็นปีทองของค้าปลีก เพราะนั่นต้องหมายถึงการกระโดดเข้าไปยังต่างประเทศ”

สำหรับเซ็กเมนต์ที่จะแข่งขันรุนแรงในปีหน้า คือดีพาร์ตเมนท์สโตร์กับคอนวีเนี่ยนสโตร์ ขณะที่ปั๊มน้ำมันยังเป็นทำเลทอง เทียบกับจำนวนปั๊มที่มีกว่า 1 หมื่นแห่งทั่วประเทศ ปัจจุบันมีร้านเซเว่นฯขยายเข้าไปแค่ 2-3 พันสาขา ดังนั้นโอกาสยังมีอีกมหาศาลสำหรับค้าปลีกรายอื่น ๆ

7-11 ยักษ์ใหญ่ ยังต่อยหนัก

ด้าน “ปิยะวัฒน์ ฐิตะสัทธาวรกุล” กรรมการผู้จัดการ บริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด (มหาชน) ระบุว่า คู่แข่งคอนวีเนี่ยนสโตร์ที่เพิ่มขึ้นในปีหน้า กับรายเดิมที่มีอยู่ในตลาด ทำให้ซีพี ออลล์ ต้องปรับตัวให้ทันกับความเปลี่ยนแปลง ด้วยการเซ็กเมนต์ลูกค้าในแต่ละพื้นที่ มีการทำโปรโมชั่น การสร้างเมมเบอร์ รวมถึงพัฒนาสินค้าเอ็กซ์คลูซีฟ หรือไพรเวตแบรนด์ นอกจากนี้ยังเตรียมพัฒนาช่องทางไปสู่อีคอมเมิร์ซ รวมทั้งการเพิ่มสินค้าและบริการที่จะตอบโจทย์ความเป็น “วันสต็อปเซอร์วิส”

ปีหน้าจะขยาย 540 สาขา จากปกติจะขยาย 500 สาขา เพราะมองเห็นแนวโน้มที่ดีของตลาด โดยใช้งบฯลงทุนปีหน้า 1,000 ล้านบาท ทั้งการขยายสาขาและดีซีใหม่

“สังเกตว่าในช่วง 3-5 ปีที่ผ่านมา พฤติกรรมผู้บริโภคมีการเปลี่ยนแปลงทุกปี ทั้งที่อยู่อาศัย ครอบครัวที่มีขนาดเล็กลง การทำงานแข่งกับเวลา คนชั้นกลางมีรายได้สูงขึ้น ตลาดขยายตัวจากเมืองไปสู่ชานเมือง สิ่งที่สำคัญคือลูกค้าไม่มีเวลารอคอย ลอยัลตี้ลดลง ดังนั้นหากที่ไหนเซอร์วิส และตอบโจทย์ข้อจำกัดด้านเวลา ความเร่งรีบของลูกค้าได้ ลูกค้าก็จะไปใช้บริการ”

อีกสิ่งหนึ่งคือตลาดไม่อาศัยหน้าร้าน จะเห็นว่าพฤติกรรมผู้บริโภคบางส่วนสวิตช์ไปใช้การสั่งซื้อสินค้าผ่านอินเทอร์เน็ตมากขึ้น แนวโน้มปีหน้าถ้า 3G เกิดขึ้นก็จะทำให้การซื้อขายออนไลน์ไปได้ไกล

ปัจจุบันคนกรุงเทพฯมีมือถือ 75 ล้านเครื่อง 1 คนมีมากกว่า 1 เครื่อง ใช้คอมพิวเตอร์ 21 ล้านราย ใช้อินเทอร์เน็ต 16 ล้านราย เฟซบุ๊ก 16 ล้านคน สมาร์ทโฟน 3.4 ล้าน มีรถยนต์คาดว่าจะเพิ่มขึ้น มีการจดทะเบียน 30 ล้านคัน ดังนั้นธุรกิจอีคอมเมิร์ซจะเข้ามาแทนที่

“การแข่งขันในปีหน้าดุเดือด เป็นการแข่งขันสมบูรณ์ เราจึงต้องปรับตัวรับความเปลี่ยนแปลง สร้างความแตกต่าง”

AEC ใครรู้ก่อน ปรับตัวก่อน รอดตายก่อน

“ดร.ธนวรรธน์ พลวิชัย” ผู้อำนวยการศูนย์พยากรณ์ธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย กล่าวว่า ค้าปลีกในอาเซียน สำหรับไทยถือว่าสู้ได้อยู่แล้ว แต่การไปเปิดสนามในประเทศอื่น ๆ เป็นเรื่องท้าทาย ขณะที่ค้าปลีกจากต่างชาติที่จะเข้ามาจากนี้ เชื่อว่าค่อนข้างยาก เพราะทุกทำเลทองถูกจับจองไว้หมดแล้ว

“สาเหตุที่การแข่งขันค้าปลีกในปีหน้าเต็มไปด้วยความรุนแรง ยังมาจากเศรษฐกิจที่ฟื้นตัว ซึ่งทำให้ผู้ประกอบการค้าปลีกแต่ละค่ายต่างทุ่มกันเต็มที่”

จากจำนวนผู้เล่นในตลาดเพิ่มขึ้น บวกกับภาวะเศรษฐกิจที่เชื่อว่าจะฟื้นตัว ทำให้สมรภูมิรบของ “ค้าปลีก” ทวีความรุนแรง

เมื่อแต่ละค่ายที่ลงมาต่างเป็นยักษ์ใหญ่ในวงการที่พร้อมไปด้วยงบลงทุน และบุคลากรพร้อมสรรพ

วันนี้ผลแพ้-ชนะจึงขึ้นอยู่ที่ว่า ใครจะมีคอนเซ็ปต์ และไอเดียการทำตลาดที่แตกต่าง และดึงความสนใจของผู้บริโภคได้มากกว่ากัน